Followers

46. What is Night Blindness_रतन्धो ?_ Dr Surya Parajuli_BPKIHS



kl/ro
le6fldg …PÚ sf] sdLn] ubf{ cfFvfdf sGhËl6df / slg{of ;'Vvf Pj+ afSnf] ePsf] cj:yfnfO{ /tGwf] elgG5 .
;fwf/0ftof lbgdf /fd|f];Fu b]Vg] t/ ;fFemkv / dw'/f] pHofnf]df /fd|/L b]Vg g;Sg' /tGwf] xf] . le6fldg …PÚ  sf] sdL ePsf aRrfx?n] ;fFemkv b]Vg ;Sb}gg\ . of] /f]u ;ft jif{d'lgsf afnaflnsf  tyf ue{jtL / :tgkfg u/fO{/x]sL dlxnfx?df a9L b]vfkg]{ x'G5 .

sf/0fx?
b}lgs vfgfdf  le6fldg …PÚ sf] sdL x'g' . af/Daf/ ;+qmd0f eO/xg' . bfb'/f tyf 7]pnf h:tf ;?jf /f]ukl5 /tGwf] b]vfk5{ . slxn]sfxL af];f]o'Qm vfgfsf] ;+Zn]if0f x'g g;Sg] /f]ux?df nfdf] ;do;Dd kvfnf nflu/xg' .

/f]usf nIf0fx?
;fFemkv jf cFWof/f]df /fd|/L b]Vg g;Sg' . /f]u a9\b} uPkl5 pHofnf]af6 dGb pHofnf] jf cWof/f]df j:t'x? b]lvg] ;do nlDab} hfg' . jRrfx? lx8\bf 5fd]/ lx8\g'  . ;fFemkv lx8\bf aQL, 6]j'n, leQf, 9'Ëf cflbdf 7f]lSsg'  .
slg{of / sGhËl6ef ;'Vvf ePsf] x'G5 . slg{ofdf cN;/ ePsf] x''G5 . slg{of / :sn]/fsf] hË;gdf a|fO66 :kf]6{;\ b]vfk5{ . cGtdf k"0f{ cGwf] klg x'G5 .

pkrf/
le6fldg …PÚ kfpg] vfg]s'/fx? k|z:t v'jfpg] . ;+qmd0fx? Pj+ ;?jf /f]ux?sf] /fd|/L pkrf/ ug]{ . kf]if0fo'Qm Pj+ ;Gt'lnt ef]hg v'jfpg] h:t} sn]hf], df5fsf] t]n, c08fsf] kx]nf] efu, ufhF/, xl/of] ;fu;AhLx? kx]nf]+ kmnkm"nx? .

/f]syfd
kf]if0f ;DjGwL :jf:Yo lzIff lbg] . /f]usf] ;dod} pkrf/ ug]{,u/fpg] . le6fldg …PÚ ePsf  vfg]s'/fx? vfg lbg] .
le6fldg …PÚsf] yf]kfx? vf]k sfo{qmddf v'jfpg g5'6fpg] .



45. WHAT IS UTEROVAGINAL PROLAPSE_ महिलामा पाठेघर खस्नु भनेको के हो , किन हुन्छ ? केहि जानौ !!! BY DR. SURYA B. PARAJULI, NEPAL



महिलामा पाठेघर खस्नु भनेको के हो <
dlxnfdf x'g] kf7]3/ cfkm\gf] /xg] ;fdfGo 7fFp 5f8]/ of]gLdfu{df emg'{ of of]gLaf6 aflx/ lg:sg] k|s[ofnfO{ kf7]3/ cfË v:g' elgG5 . o;nfO{ lrlgg] c? gfdx?df kms'G8f] v:g], b]psf] v:g], r]nf:yfg v:g], x8 v:g], uef{zo v:g] cflb x'g\ . g]kfnL ;dfhdf dlxnfdf b]lvg] of] Ps k|d'v k|hgg ;d:of xf] .


पाठेघर खस्ने प्रकारहरु के के हुन् <
!_ kf7]3/ g} v:g] -Uterine Prolapse
@_ lk;fa y}nL v:g] -Cystocele
#_ lk;fa gnL v:g] -Urethocele_
$_ dnåf/÷cfGb| v:g] -Rectocele/Enterocele_

पाठेघर कसरि खस्छ  <
ha kf7]3/nfO{ c8\ofP/ /fVg] df;k]zLx? sdhf]/ x'Fb} hfG5g\ of pQm df;k]zLsf gzfx? sdhf]/ aGb} hfG5g\ ta kf7]3/ tn v:g] k|s[of ;'? x'G5 . o; qmddf kf7]3/, of]gL / of];Fu ;DalGwt cËx? cfkm\gf] lgwf{l/t :yfg 5f]8]/ tn cfpF5g\ .

पाठेघर खस्ने प्रक्रिया तथा लक्षण / चिन्ह के के हुन् <
klxnf] l8u|L kf7]3/sf] d'v -Cervix_ O:rLon :kfOg eGbf tn emb{5 . of]gLdf s]xL j:t' em/]sf] h:tf] x'G5 . of]gL cln v's'nf] dxz'; x'g], 9f8 b'Vg] klg x'G5 . of}glqmofdf c;lhnf] klg pTkGg x'G5 .

bf];|f] l8u|L kf7]3/sf] d'v -Cervix) of]gLsf] d'v -Introitus_ ;Dd cfpFb}5 t/ aflx/ lg:sb}g . ;'Tbf of] cfkm} leq hfG5 . kf7]3/n] lk;fasf] y}nLnfO{ lyRg] ePsf]n] l5g l5gdf lk;fa km]g{ hfg dg nfU5 . vf]Sbf, ef/L af]Sbf klg of]gLsf] d'vdf s]xL a;]sf] h:tf] x'G5 . sDd/ tyf 9f8 b'Vg] ;d:of ;'? x'G5 . gf]6M bf];|f] l8u|L;Dddf kf7]3/ of]gL aflx/ cfpFb}g .

t];|f] l8u|L  kf7]3/sf] d'v -Cervix_ of]gLsf] d'v -Introitus_ eGbf aflx/ lg:sG5 . of] a]nfdf d"qfzonfO{ klg lyRg] ePsf]n] l5gl5gdf lk;fa nfUg], vf]Sbf, xfF:bf lk;fa r'lxg] x'G5 . kf7]3/ tn cfPsf]n] tGt' tflgP/ 9f8 Psbd} b'Vg yfN5 .

rf}yf] l8u|L of}gLsf] d'v -Introitus_ af6 ;Dk"0f{ ?kdf kf7]3/ aflx/ lg:sG5 . o;nfO{ k|f]l;8]G;Lof klg elgG5 . of] lkGr 6]:6 -Pinch test_ u/L kQf nufOG5 . aflx/ lg:s]sf] kf7]3/df 3fp x'g], ;+qmd0f x'g] / lxF8\bf lt3|fdf kfl5g] eO{ cToGt} kL8fbfoL x'G5 .

डेक्युविटस अल्सर कसरि हुन्छ <
v;]sf] kf7]3/df lj:tf/} 5fnfsf] ?kdf kl/jt{g b]lvG5, km'6\5, ;+qmd0f x'G5 / cGTodf 3fpsf] ?kdf kl/0ft x'G5 . of] kl/jt{g b]lvg'sf] sf/0f of]gLsf] d'vdf /Qm ;+rfng aGb ePsf]n] xf] .

पाठेघर खस्ने कारणहरु के के हुन् <
hGdhft kf7]3/ cfkm\gf] x'g'kg]{ 7fpFdf geP/ cGo 7fpFdf x'g' . ;fgf] pd]/df aRrf kfpg' . ux|f} ef/L af]Sg] sfd ubf{ . ;'Ts]/L x'Fbf /fd|f] :ofxf/ / vfgf gkfpg' . nfh / eosf sf/0f :jf:Yo s]Gb| ghfg' . w]/} ;Gtfg hGdfpg' / hGdfGt/ gx'g' . of}gfËdf af/Daf/ ;+qmd0f x'g' . bf];|f] jf t];|f] k6s ;'Ts]/L u/fpFbf aRrf aflx/ lg:sg] ;dodf /fd|f] pkrf/ ug{ g;Sg' . k]6df kfgL el/g'df .af/Daf/ vf]sL nflu/xg' -w'Fjf, bfp/f tyf r'/f]6sf] k|of]u_ k]6df 6\o'd/ ePdf ,w]/} slAhot eO/x]df .

उपचार प्रक्रिया के छन् <
!_ /f]syfd ljlw 
@_ ;fwf/0f pkrf/ 
#_ zNolqmof pkrf/

रोकथाम कसरि गर्ने <
cfdf ue{jtL x'Fbf g} kf]lifnf] vfg]s'/f vfg], ;/;kmfO{df Wofg lbg] . aRrf hGdfpFbf ;xL c:ktfndf, ;xL ;dodf pko'Qm ljlwsf] k|of]u ug]{ . aRrf kfPkl5 l56f] lxF8\g yfNg] / k]NeLs km\nf]/ PS;/;fOh ug]{ . aRrf hGd]sf] sDtLdf & dlxgf;Dd ux|f} tyf ufx|f sfdx? gug]{. rfF8f] csf]{ aRrf ghlGdof];\ eGg kl/jf/ lgof]hgsf] ljljw ;fwgsf] k|of]u ug]{ .

साधारण उपचार के के हुन् <
!_ of]uf;g गर्ने 
gf}sf;g, xnf;g, ;jf{Ë cf;g आदि पर्दछन 

@_ lsuTg Jofofd गर्ने 
kf7]3/sf tGt' al/kl/sf df+;k]zLnfO{ klg alnof] kfg]{ JofofdnfO{ …lsun JofofdÚ elgG5 . of] Jofofdn] hg]gGb|Losf df+;k]zLnfO{ alnof] klg d2t u5{ . klxnf] Jofofddf lk;fa ubf{v]/L aLrdf g} Psl5g /f]s]/ ;f;dfly tfGg sf]lzz ug'{k5{ . o;f] ubf{ of]lg al/kl/sf df+;k]zL v'lDrOG5g\ . of] a]nfdf v'DrfP/ g} !)–!%;Dd ug'{kb{ 5 . clg k'gM lk;fa km]g'{ kb{5 . lk;fa km]l/;s]kl5 of]gLal/kl/sf df+;k]zLnfO{ ;+s'rg ug]{ Jofofd af/Daf/ ug{ ;lsG5 . klxnf]k6s lk;fa w]/}a]/ c8\ofP/ /fVg rfx|f] x'G5 . t/ $–^ rf]6L u/]kl5 of] ;xh x'G5 . lk;fa ubf{ /f]SgnfO{ s;/L v'Drfpg' k5{ eGg] s'/f hfg]kl5 lk;fa gkm]/]sf] a]nfdf klg ug{ ;lsG5 . !), !%, @) b]lv %) rf]l6;Dd of] Jofofd ug{ ;lsG5 . kf7]3/ gv;]sf t/ xf5\o'F ubf{ clnstf lk;fa r'lxg] dlxnfx?sf] klg of] Jofofd u/] /fd|f] x'G5 .

#_ l/Ë k];/L कसरी  /fVg <]
kf7]3/ s]xL dfq tn em/]sf] 5 / dlxnf cem aRrf kfpg rflxG5g\ . eg] …l/Ë k];/LÚ-r'/f cfsf/sf] a:t'_ of]lgleq /fVg'kg]{ x'G5 . l/Ë k];/L g/d /a/ jf Knfli6sn] ag]sf] x'G5 . of] kf7]3/sf] cfsf cg';f/ ldnfP/ /flvG5 / ljleGg cfsf/df kfOG5 . of] dlxnfsf] of]lgdf 3';fPkl5 kf7]3/ cfkm\gf] 7fpFdf cl8/xG5 . t/ obL l/Ë k];/L ;fgf] jf 7"nf] eof] eg] dlxnfnfO{ ls t b'Vg] x'G5 ls t cfkm} aflx/ lg:sG5 . To;}n] l/Ë k];/L s:tf] / sqf] /fVg] eGg]af/]df :jf:Yo sfo{stf{n] ljrf/ ug'{k5{ .klxnf] >]0fLsf kf7]3/ v:g] k|lqmofdf l/Ë k];/Lsf] k|of]usf] h?/t kb}{g . bf];|f] >]0fLsf] kf7]3/ v;fOdf l/Ë k];/Lsf] k|of]u ul/G5 . o;n] dlxnfnfO{ kf7]3/ v;]sf] a]nfdf w]/} /fxt lbG5 .  l/Ë k];/L s]jn s]xL ;dosf] nflu dfq xf] / clGtd pkrf/ eg]sf] t zNolqmof g} xf] .

l/Ë k];/L /fv]kl5 dlxnfn] Wofg lbg'kg]{ s'/fx?
lsun Jofofd ug]{ . u'KtfËsf] ;/;kmfO{df Wofg lbg'k5{ . k|To]s lbg :gfg ubf{ of}gfË klg ;kmf ug'{k5{ . Pslbgdf *–!)lunf; kfgL lkpg'k5{ . lk;fa Rofk]/ a:g' x'Fb}g . lbgdf $–% rf]6L lk;fa km]g'{k5{ . l/Ë k];/L xfn]sf] s]xL lbgkl5 ufx|f]h:tf] eof], lbzflk;fa ug{ ufx|f] eof] jf l/Ë k];/L v:of] eg] t'?Gt :jf:Yo rf}sLdf uP/ kl/If0f ug{ nufpg'k5{ . l/Ë k];/L ;fgf] / 7"nf] eP/ of] ;d:of x'g;S5 . o:tf] a]nfdf gofF l/Ë k];/L km]g'{k5{ . obL s'g} ;d:of 5}g eg] l/Ë k];/L xfn]sf] Ps dlxgfkl5 hfFr u/fpg'k5{ .obL Ps dlxgfdf ;lsPg eg] x/]s # dlxgfdf l/Ë k];/L km]g{ :jf:Yo rf}sL hfg}k5{ .clg x/]srf]l6 gofF l/Ë k];/L km]g'{k5{ . l/Ë k];/L ;do–;dodf gkm]g]{ xf] eg] ;+qmd0f x'G5 / dlxnfsf] :jf:Yodf klg v/fa c;/ x'ghfG5 . lk;fasf] ;+qmd0f af/Daf/ x'G5 . obL l/Ë k];/L xf]n]sf] a]nfdf ue{ /xg uof] eg], $ dlxgfkl5 l/Ë k];/L x6fpg :jf:Yo rf}sL hfg'k5{ . obL s'g} ;d:of 5}g eg] l/Ë k];/L xfn]sf] Ps dlxgfkl5 hfFr u/fpg'k5{ . obL Ps dlxgfdf ;lsPg eg] x/]s # dlxgfdf l/Ë k];/L km]g{ :jf:Yo rf}sL hfg}k5{ . clg x/]srf]l6 gofF l/Ë k];/L km]g'{k5{ . l/Ë k];/L ;do–;dodf gkm]g]{ xf] eg] ;+qmd0f x'G5 / dlxnfsf] :jf:Yodf klg v/fa c;/ x'ghfG5 . lk;fasf] ;+qmd0f af/Daf/ x'G5 .obL l/Ë k];/L xfn]sf] a]nfdf ue{ /xg uof] eg], $ dlxgfkl5 l/Ë k];/L x6fpg :jf:Yo rf}ls hfg'k5{ .olb l/Ë k];/L xfn]kl5 tn n]lvPsf dWo] s'g} ;d:of d¥of] eg] t'?Gt :jf:Yo rf}sLdf ;Nnfx lng hfg'k5{ .tnaf6 uGxfpg] kflg au]df ,lrnfpg] ePdf,w]/} ;]tf] kflg uPdf ,jl/kl/ 3fph:tf] ePdf, b'Vg] ePdf, tNnf] k]6 b'v]df,lx8\g] ufx|f] x'g] ePdf,lk;fa ubf{ ufx|f] ePdf, of}gls|of ubf{ b'v]df,of}lgaf6 /ut au]df .

l/Ë k];/L /fv]sf] dlxnfn] kl/jf/ lgof]hg ug{ x'G5 <
l/Ë k];/L /fv]sf] dlxnfn] sk/–6L afx]s cGo c:yfO{ kl/jf/ lgof]hgsf ;fwgx? ckgfpg ;S5g\ . :yfoL kl/jf/ lgof]hg ug{ eg] ufx|f] x'G5 .

शल्यक्रिया उपचार हरु के के हुन् <
!_ PG6]l/o/ sf]Nkf]/\ofkmL 
@_ sf]Nkf]k]l/lgof]/\ofkmL 
#_ OG6]/f]l;n pkrf/ 
$_ k]NeLs ˆnf]/ l/k]o/ 
%_ kmf]b/luN; ck|]zg 
^_ eN6 k|f]Nofk;\ l/k]o/ 
&_ ln kmf]6{ ck/]zg
*_ ;/lesf]k]S;L 
(_ ehfOgn lx:t]/]S6f]dL
zNols|ofdf kf7]3/nfO{ ;Dxfn]/ /fVg] df+zk]l; / tGt'nfO{ g} k'gM anLof] kl/ kf7]3/ / jl/kl/sf cËx?nfO{ tn v:gaf6 /f]Sg] sfd ul/G5 . sd pd]/sf dlxnf tyf :jf:Yo kf7]3/ ePsfdf ul/g] o; zNols|ofnfO{ PFR elgG5 .c:j:y kf7]3/ tyf bf];|f],t];|f] tyf rf}yf] l8u|Ldf v;]sf] kf7]3/ g} lgsfn]/ kmflnG5 .

zNolqmofkl5 Wofg lbg'kg]{ s'/fx? के के हुन् <
kof{Kt cf/fd ug]{, ! dlxgf;Dd ux|f} ef/L gprfNg], # dlxgf kl5 dfq ;fljssf] sfddf kms{g] .k|z:t kf}li6s tTjn] o'Qm vfgfx? Vffg] .of}g ;DjGw s]lx ;dokl5 /fVg ;lsG5 t/ ^ xKtf ;Dd s'g{ /fd|f] dflgG5 .zNols|of cuf8L ;Dk"0f{ hfFr u/L olb pRr /Qmrfk bd, dw'd]x eP pkrf/ ul/G5 .ljleGg ;dodf x'g] :jf:Yo lzlj/ af6 lgMz'Ns ;d]t pkrf/  ug{ ;lsG5 .


44.नवजात शिशु स्याहार कसरी र किन गर्ने _ New Born Care: How and Why BY DR. SURYA B. PARAJULI, NEPAL


      
 kl/ro
gjhft lzz'sf]  afFRg] / :j:y  hLjgsf]  ;Defjgf hGd]sf] klxnf]  306fleq lbOg] :ofxf/df e/ kb{5 / ;fy;fy} cfdfnfO{ k|;'lt / ;'Ts]/L cj:yfdf lbOg] :ofxf/sf] klg plQs} e"ldsf /xG5 . To;}n] 3/df g} aRrf hGdfpg' eGbf cfdf / aRrf b'j}sf] ;':jf:Yosf] nflu  c:ktfndf cyjf tflnd k|fKt ;'8]gL åf/f k|;'lt u/fpg' kb{5 . To;}n] cfh d}n]  gjhft lzz' :ofxf/ ;DaGwdf rrf{ ug]{ hdsf]{ u/] .

g]kfndf gjhft lzz' :jf:Yo l:ylt
gjhft lzz' eGgfn] lzz' hGdb]lv @* lbg ;DdnfO{ hgfpFb5 . g]kfndf gjhft lzz' d[To'b/ @) प्रतीहजार जन्ममा 5, h'g ljZj e/df  t];|f] pRr lzz' d[To'b/ xf] . gjhft lzz' d[To'b/n] afn d[To'b/sf] ^)Ü c+z cf]u6]sf] 5 . s'n lzz' d[To'b/sf] b'O{ ltxfO{ d[To' hLjgsf] klxnf] dlxgfdf x'G5 . o; dWo] b'O{ ltxfO{sf] d[To' klxnf] xKtfdf x'G5 / o; dWo] klg b'O{ ltxfO{sf] d[To' hLjgsf] klxnf] lbgdf g} x''G5 .  o; dWo] #–$ gjhft lzz[' k|To]s 306fdf db{5g\ . of] klg w]/} h:tf] ufpFdf g} x'g] u/]sf] kfOG5 . To;} sf/0f gjhft lzz'sf] 3/}df x]/rfx ug{ clt g} cfjZos klg 5 .

gjhft lzz'sf] cfwf/e't cfjZostf
;'/Iff, ;fdfGo Zjf;k|Zjf;, Gofgf]kgf,:tgkfg

gjhft lzz'nfO{ k|;'ltkl5 tTsfn} ul/g'kg]{ cTofjZos :ofxf/
gjhft lzz'nfO{ hGdgf;fy cfdfsf] k]6 dfly /x]sf] ;kmf Gofgf] / ;'Vvf sk8fdf /fVg] / Tolx ;'Vvf g/d / ;kmf sk8fn] k'l5lbg] . gjhft lzz'n] ;fdfGo ?kn] Zjf; lnO/x]sf] 5 5}g d'NofËg ug]{ obL lg;fl;Psf] ePdf gfeL sf6L gjhft lzz'nfO{ tTsfn} s[lqd Zjf;k|Zjf; lbg' kg]{ x'g ;Sb5 . To;y{ o;af/] ljz]if Wofg lbg' kb{5 . leh]sf] sk8fnfO{ gjhft lzz'af6 x6fpg] / Gofgf] kfl/ lzz'nfO{ cfdfsf] gfËf] k]6df 6fF;]/ /fVg] clg Gofgf] / ;'Vvf sk8fn] 5f]lklbg] . gfeL sf6\bf lgd{nLs[t cf}hf/sf] dfq k|of]u ug'{ kb{5  / wfuf] gfO6f] afFWg]  lrlD6n] afFWg' kb{5 . /ut lgl:sPsf] 5÷5}g x]g]{ / gfeLdf s]xL klg gnufpg] ;fy} gfeLnfO{ v'nf 5f]l8lbg' kb{5 .w]/} h:tf] ;+qmd0f ;'? x'g] 7fpF g} gfeL  xf] . gfeLdf s]xL klg nufpg' x'Fb}g / o;nfO{ ;kmf tyf ;'Vvf /fVg'k5{ . gjhft lzz'nfO{ ;+qmd0faf6 arfpg gfeLsf] ;/;kmfO{df ljz]if Wofg lbg'k5{ . To;}n] gjhft lzz'sf] :ofxf/  ug'{ cufl8 :ofxf/ stf{x?n] k6s÷k6s xft w'g] / gfeLnfO{ ;kmf / ;'Vvf /fVg], gfeLdf t]n÷a];f/ s]xL klg gnufpg] ug'{kb{5 . k|To]s gjhft lzz'sf] tf}n lng cToGt dxTjk"0f{ x'G5 lsg eg] sdtf}n ePsf lzz'sf] d[To' x'g] ;Defjgf a9L x'G5 . lzz'nfO{ tf}n ubf{ ;kmf sk8fn] j]/L tf}n lng' kb{5 . tf}n lnFbf  lzz' gfË} x'g' x'Fb}g . lr;f]sf] sf/0f gjhft lzz'sf] d[To'b/ a9]sf] klg kfOPsf] 5 . To;df klg sd tf}n -@=% s]=hL= eGbf d'lg_ ePsf lzz'x?nfO{ t cem ljz]if x]/rfx ug'{kb{5 . hGd]kl5 gjhft lzz'nfO{ ;lhnf] x'g] u/L cfdfsf] b'O{ :tgsf] jLrdf gfËf] 5fltdf 6fF;]/ /fVg] . of] ljlw cfdfn] 3/df klg cfkm} ug{  ;lS5g\ . o;nfO{ æ sËf? ljlwÆ cyjf ædfofsf] cËfnf]Æ ljlw klg elgG5 . æsËf? ljlwÆ n] gjhft lzz'nfO{ rf}lj;} 306f Gofgf] /fVb5 lsgls cfdf g} ;jf]{Qd æcf]yf/L oGqÆ x'g\ . o;af6 gjhft lzz'sf] :jf:Yo l:ylt l56f] ;'wf/ x'G5 ;fy} k|lt/Iff k|0ffnL . zlStdf l56f] ljsf; x'g] ePsfn] :jf:Yo ;+:yf hGo ;Defljt ;+qmd0faf6 klg aRg ;lsG5 . sd tf}n ePsf aRrfx?sf] nflu Gofgf] /fVg  …sËf? ljlwÚ pko'Qm dflgG5 .

gjhft lzz'nfO{ Gofgf] kf/f] /fVg'sf] h?/L
jo:s / x's]{sf]  lzz'sf] t'ngfdf gjhft lzz'nfO{  hGd]sf] ;dodf / To;kl5sf s]xL lbgx?;Dd cfkm\gf] z/L/sf] tfkqmd ;Gt'ng ug{df ;d:of x'G5 . gjhft lzz' hGdbf p;sf] z/L/ ue]{ kfgL cflbn] leh]sf] x'gfn] gjhft lzz'n] z/L/sf] tftf] rfF8} u'dfpF5g\ . gjhft lzz' hlGdPkl5 aflx/L jftfj/0fsf] tfkqmd ue{sf] eGbf sd x'g] ePsf]n] klg Gofgf]kgf l56f] u'dfp5g\ . em\ofn, 9f]sf v'nf ePdf lr;f] jfo'sf] k|efjn] klg Gofgf]kgf sd x'Fb} hfG5 . olb gjhft lzz'nfO{ /fd|f];Fu ;'Vvf gkfl/lbPdf, 6fpsf] / lhp g5f]lklbPdf / tfkqmd u'dfpgaf6 ;'/lIft gul/Pdf !)–@) dLg]6df lzz'n] @–$ l8u|L ;]= tfkqmd u'dfpg ;S5g\ . olb lr;f] ePdf pgLx?n] cfkm"nfO{ Gofgf] /fVg w]/} zlQm vr{ ug'{ kg]{ x'G5 . o:tf] lzz'sf] z/L/sf cËx? lg:s[o x'G5g\ / lzz'n] Gofgf] xfl;n ug{sf nflu w]/} zlQm vr{ ug'{ kg]{ x'G5 . cem To;dfly klg lzz' ;fgf] tyf cjlw gk'Ub} hGd]sf] eP  yk vt/f x'G5 . o;sf ;fy} gjhft lzz'sf] Hofg hf]lvddf kfg]{  lztfËsf] af/]df s]xL hfgsf/L lnO{ xfnf} . ;fdfGotof gjhft lzz'sf] z/L/sf] tfkqmd #^=%l8u|L ;]lN;o;b]lv #&=%l8u|L ;]lN;o; ;Dd xf] . olb z/L/sf] tfkqmd ;fdfGo eGbf  sd eof] eg] To;nfO{ ælztfËÆ ePsf] a'lemG5 . udL{sf] df};d 5 eGb}df aRrfnfO{ …zLtfËÚ gx'g] eGg] wf/0ff /fVg' x'Fb}g . lztfË x'Fbf  lzz'sf] z/L/sf cËx? lg:s[o x'G5g\ / gjhft lzz' sd rN5 . ;f; km]g{ ufx|f] x'G5 . b'w r':g] Ifdtf 36\5 ;fy} ;w} ;+qmd0f x'g] pRr hf]lvddf x'G5g\ / dg]{ vt/f klg a9L x'G5 . t;y{ gjhft lzz'nfO{ jo:s tyf x's]{sf lzz'sf] t'ngfdf ;fjwfgLk"j{s :ofxf/ ug'{ kb{5 / Gofgf] kf/L /fVg' kb{5 . ;d:of a9\b} uPdf t'?Gt cf}ifwL pkrf/sf nflu c:ktfn nUg' kb{5 . cfdfn]  hlt ;Sbf] rfF8f] gjhft lzz'nfO{ :tgkfg  u/fpg' kb{5 . lzz' hGd]sf] ! 306f leq :tgkfg u/fO;Sg' k5{ . gjhft  lzz'nfO{ 5 dlxgf;Dd cfdfsf] b'w afx]s cGo s'g} vfgf jf emf]n kbfy{ glbO{ -cf}ifwL / vf]k afx]s_ :tgkfg k"0f{ ?kdf u/fpg' kb{5 . gjhft lzz'n] cfdfsf] :tgaf6 b'w r':g yfn]kl5 cfdfsf] kf7]3/ v'Dr]/ ;f] af6 x'g] /Qm>fj sd x'g yfNb5 . ljuf}tL b'w jf cfdfsf] :tgaf6 cfpg] klxnf]  b'w gjhft lzz'nfO{ cd[t ;dfg x'G5 lsgsL  o;df ;xL dfqfdf kf}li6s tTjx? /x]sf x'G5g\ . cfkm" hGdbf gjhft lzz'sf] klg w]/} zlQm vr{ x'g] ePsf]n] gjhft lzz' :jod\nfO{ ;d]t o;sf] cfjZostf kb{5 . cfdfsf] kx]nf] ljuf}lt b'wn] gjhft lzz'sf] z/L/df /f]u k|lt/f]wfTds Ifdtf k|bfg ub{5 o;df lzz'nfO{ j[l4 ug]{ tTj / le6fldg …PÚ k|z:t dfqfdf  kfOG5 h;n] ubf{ cfGb|fnfO{ klg kl/kSs agfpFb} n}hfg d2t u5{ / cfFvfsf]  /f]u / ;+qmd0faf6 arfpF5 . ljuf}lt b'w gjhft lzz'sf] nflu klxnf] vf]k  xf] . t;y{ gjhft lzz'nfO{ ljlw k'¥of{O{ aRrfn] rfx] hlt pko'Qm dfqfdf ^ dlxgf;Dd cfdfsf] b'w v'jfpg' kb{5 . 



43. मुख र दाँतको स्वास्थ्य ( Oral and Dental Health) बारेमा सचेत रहनु पर्छ !! BY Dr. Surya Parajuli & Heera KC


लेखक :  डा. सुर्य पराजुली र हिरा  के सी 

kl/ro
d'vsf] ;/;kmfO{ ;Dk"0f{ z/L/s} ;/;kmfO{sf] Ps efu ePsf]n] o;nfO{ z/L/sf] ;/;kmfO{af6 cnu ug{ ldNb}g . bfFt dfem\g' eg]sf] z/L/sf] cGo ;/;kmfOx? d'v w'g], skfn sf]g]{, gË sf6\g] h:t} xf] . d'v :j:y /fVg lbgsf] slDtdf b'O{ kN6– laxfg vfhf jf vfgf vfO;s]kl5 / /flt ;'Tbf cl3 bfFt dfem\g' kb{5 . dflg;sf] hLjgdf b'O{ ;d"xsf bfFtx? x'G5g\– klxnf] b'w] bfFt -Primary_/ of] ;fl6P/ cfpg] :yfoL-Permanent_ bfFt . b'w] bfFtx? ^ dlxgfb]lv # jif{sf] jLrdf pd|G5g\ / hDdf @) j6f x'G5g\ .  :yfoL bfFt hGd]kl5 a9\g ;'? ub{5g\ . b'w] bfFtx?n] :yfoL bfFtsf] :yfg cf]u6]/ /fv]sf x'G5g\ / b'w] bfFt em/] kl5 ^–& jif{sf] pd]/df oL d'vdf pd|g yfNb5g\ / !*–@% jif{sf] pd]/df ;j} :yfoL bfFtx? pld|G5g\ . :yfoL bfFtx? hDdf #@ j6f x'G5g\ .

zf/Ll/s jf :jf:Yo ;DalGw ;d:of ePsfx? h:t}– bGt n]s lgoGq0fdf sdL, pRr /Strfk, pbfl;gtf jf dfgl;s /f]u ;DaGwL cf}ifwL vfg] lj/fdLx?df d'v ;'Vvf eP/ . afysf] /f]u ePsfx? .cfjZostf eGbf nfdf] ;do;Dd cfdfsf] b'w lkpg] jf lrgL ePsf u'lnof] k]o kbfy{ lkpg] -ljz]if ul/ /flt_ ;fgf afnaflnsfx? .
ˆnf]/fO8 gePsf] kfgL kLpg] jf km\nf]/fO8 gePsf] d~hg k|of]u ug]{x? .
ev{/} pd|b} u/]sf bfFtx?df sL/f nfUg] vt/f a9L x'G5  lsgeg] oL bfFtx? c? bfFtsf] rkfpg] ;txeGbf tn x'G5g\ / bfFt dfFem\bf 5'6\g ;S5g\ . To;sf/0f & jif{ pd]/ d'lgsf bfFt dfem\g cleefjssf] ;xfotfsf] cfjZos kb{5 .

o;af6 x'g ;Sg] hl6n vt/fx?
bfFtdf k6sk6s sL/fnfUg], bfFtsf] uLhfF  /ftf] ;'lGgPsf] / luhfaf6 /ut cfpg] eO{ cf]7, luhf, lha|f], lha|f] d'lgsf] efu / d'vsf] cGo efux?df cgfjZos sf]if / tGt'x?sf] clgolGqt j[l4 x'g uO{ d'vsf] SofG;/ klg x'g ;S5 . bfFtdf sL/f nfUg' tyf uLhf ;'lGgg uO{ /ftf] x'g], b'Vg] tyf /ut cfpg] / tL ls6f0f'x? /utsf] dfWodaf6 z/L/sf] cGo efudf km}ng uO{ dxTjk"0f{ c+ux?nfO{ klg Iflt k'¥ofpg ;Sb5 . h:t} M
d6'sf] /f]u ,kIf3ft ,dw'd]x ,Zjf;k|Zjf; k|0ffnL;+u ;DalGwt ;d:of h:t} M Go"df]lgof .
ue{jtL dlxnfnfO{ klg olb bfFt, uLhfF tyf d'v jl/k/Lsf] s'g} klg ;d:of 5 eg] aRrf hGdg' ;do k'Ug' cufl8 hlGdg' ;Sb5 .

/f]syfdsf pkfox?
xfd|f] p2]Zo ;d:of eO{ ;s] kl5 pkrf/ ug{ eGbf ;d:of x'g glbg xf] . olb bfFt sL/fn] vfg], uLhf ;'lGgg], /ut cfpg] tyf 3fp vl6/f cfpg] d'v ;DjlGw s'g} klg ;d:of 5 eg]  t'?Gt bGt k/LIf0f u/fpg' kb{5 . To; afx]s xfdLn] xfd|f] hLjgofkg, vfgkfgdf lgDg lnlvt pkfox? ckgfpg ;Sof} eg] of] ;d:ofaf6 aRg ;lsG5 .

kf]if0f / vfg]s'/f
bfFt :j:y /fVg vfg]s'/fsf] 7"nf] e"ldsf x'G5 . SoflN;od / kmf]:kmf]/; h:tf vlgh kbfy{x? bfFt a9\b} ubf{ / bfFt alnof] agfpgsf nflu geO{ x'Fb}g . b'w / b'waf6 ag]sf vfBkbfy{x? , c08f Pj+ k|fs[lts vfg]s'/fx? h:t} M kmnkm'n / tfhf xl/of t/sf/Lx?n] bfFt dfq xf]Og ;Dk"0f{ z/L/g} :j:y /fVgdf ;xof]u k'¥ofpF5 . bfFtdf sL/f nfUgaf6 arfpg u'lnof] vfg]s'/f bfFtdf 6fFl;g] vfg]s'/f jf u'lnof] / lkmFh cfpg] k]osf] dfqf / k6s b'j} sd ug'{sf ;fy} o:tf vfg]s'/f vfO{ ;s]kl5 bfFt dfem\g'k5{ gq s'Nnf dfq eP  klg ug'{kb{5 . t/ lkmFh cfpg] k]o vfPkl5 cfwf 306f;Dd a'?zn] bfFt df‰g' x'Fb}g vfnL s'Nnf dfq ug'{kb{5 .ue{jtL dlxnfx?n] cfkm' :jo+ / k]6df /x]sf] aRrfnfO{ :j:y /fVgsf nflu uef{j:yfsf] !@ xKtf k'u]kl5 jf rf}yf] dlxgfsf] lzz'sf] bfFt / x8\8Lsf] ljsf;sf] nflu SoflN;od / kmf]:kmf]/; d"n vfg]s'/fx? vfg' kb{5 .

km\nf]/fO8 d~hgsf] k|of]u
km\nf]/fO8 Ps vlgh kbfy{ xf] h'g k|fs[lts ?kdf kTy/, df6f], lrof, kfgL / ;d'b|L df5f cflbdf kfOG5 . yf]/} dfqfdf k|foM ;j} vfg]s'/fx?df klg kfOG5 . dfgj hfltdf bfFtsf] aflx/L ;txdf kfOg] of] Ps k|fs[lts tTj xf] . xfn} u/]sf] ;j]{If0f cg';f/ g]kfnsf] kfgLdf cfjZos eGbf klg sd dfqfdf km\nf]/fO8 ePsf] tYo k'li6 ePsf] 5 . g]kfnsf] ef}uf]lns jgfj6sf] sf/0f oxfFsf] kfgLdf k|fs[lts ?kd} ˆnf]/fO8 w]/} x'g'k5{  eGg] hgljZjf; unt xf] . t;y{ g]kfnsf] ;Gbe{df km\nf]/fO8 kfpg] dfWod eg]sf] km\nf]/fO8 o'Qm d~hgsf] k|of]u ug'{ g} xf] . km\nf]/fO8 o'Qm d~hgn] lbgdf b'O{  k6s bfFt dfFem\g' kb{5 / bfFt dfFem\bf g/d tyf dWod vfnsf] a|; k|of]u ug'{ kb{5 . Jojl:yt tl/sfn] bfFt dfem\g] afgL a;fNg'k5{ . bfFt df‰bf dflyNnf] bfof s'gfaf6 ;'? u/]/ dflyNnf afoflt/ d'gL tNnf] afFof x'Fb} tNnf] bfFofs'gfsf bfFtx? qmd};+u dfFem\b} hfg'k5{ . klxnf  bfFtsf] aflx/L ;tx dfem\g'kb{5 , To;kl5 bfFtsf] leqL clg rkfpg] ;tx dfem\g'kb{5 . o;/L dfly tn, bfofF, afFof ;j}lt/ dflem;s]kl5 d~hgsf] lkmh ;j} ;'Sg'kb{5 jf ;se/ yf]/} kfgLn] s'Nnf ug'{k5{ . o;f] ugf{n] d~hgdf e/]sf] km\nf]/fO8 nfdf] ;do;Dd /xG5 / bfFt alnof] agfpgdf d2t k'U5 .

uef{j:yfsf] klxnf] tLg dlxgfdf jfsjfsL nfUg] jf pN6L x'g] ;d:ofsf] sf/0f bfFtx? lvOg] ;d:of x'g;S5 . t;y{ o:tf]  ;d:of ePsf dlxnfx?n] jfsjfsL nfu]sf] jf pN6L ePsf] x/]s k6s ;kmf kfgLn] s'Nnf ug'{kb{5 .

cfdfx?n] cfkm\gf afn–aflnsfx?sf] bfFt dfFlemlbg' k5{ . gjhft lzz'x?df d'vdf xflgsf/s ls6f0f'x? x'Fb}gg\  . kl5 cfdfn] DjfO vfFbf jf vfg]s'/fx? rfv]/ jf rkfP/ v'jfpFbf cfdfaf6 cfkm\gf lzz'df ls6f0f'x? ;g{ ;S5g\ . To;}n] bfFt pd|g yfn]b]lv g} lzz'x?sf] bfFt dfem\g yfNg'kb{5 . afnaflnsfx? ^–& jif{ d'lgsf] eP jf cfkm}  bfFt dfem\g ;Sg] geP;Dd cleefjssf] lg/LIf0fdf bfFt dfem\g l;sfpg] / ;3fpg] ug'{k5{ .

JolQmut cflg–afgL jf nt
kfg, v}gL, ;'kf/L, w'd|kfg h:tf nt :jf:Yosf] nflu xflgsf/s 5g\ . o:tf afgLx?n] d'vsf] SofG;/ h:tf] 8/ nfUg] /f]u klg nfUg ;S5 . To;}n] o:tf afgLx? sd ug'{k5{ jf 5f]8\g' k5{ .

lgoldt d'vsf] :jf:Yo k/LIf0f
lgoldt d'vsf] :jf:Yo k/LIf0f ugf{n] ;d:ofx? ;dod} yfxf kfpg ;lsG5 / pkrf/ ug{ ;lhnf] x'G5 . bfFtdf sL/f nfu]/ Kjfn k/]df , luhfaf6 /ut cfPdf jf d'vdf s'g} klg ;d:of ePdf t'?Gt} bGt lrlsT;s jf :jf:YosdL{;+u hrfO{xfNg'k5{ . ;d:of 7"nf] / kL8fbfoL x'~h]n;Dd kv{g' x'Fb}g .j[4fj:Yffdf vfgfdf kl/jt{g, ;/;kmfO{df sdL, cf}ifwLsf] k|of]u , ¥ofn sd cfpg], h:tf sf/0fx?n] ubf{ bfFtdf k6s–k6s sL/f nfUg] / bfFtsf] h/fdf g} sL/f nfUg uO{ luhf ;DjGwL ;d:of b]lvg ;S5 . oL ;j} ;d:ofsf] nflu lgoldt ?kdf d'vsf] :jf:Yo k/LIf0f ug'{ k5{ .
;f+/fz
c? cËx?sf] :jf:Yo k|lt tkfO{ hlt hfu?s x'g'x'G5 Tolt g} d'v tyf bGt :jf:Yosf] hfu?stf klg cfjZos b]lvG5 .